6 soorten narcisten en hun relatiekenmerken

Het lezen van dit artikel neemt ongeveer 17 minuten van je tijd in beslag.

Tegenwoordig noemt iedereen zijn of haar ex-partner een narcist. Dat maakt het misschien makkelijker om te accepteren dat een relatie over is. Maar helaas blijkt uit onderzoeken dat narcisme ook steeds meer voorkomt. En ook het aantal soorten narcisten neemt toe. In dit artikel gaan we uitgebreid in op de verschillende typen narcisten en wat de kenmerken van hen zijn in relaties.

In dit artikel noemen we mensen met het narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD) voor het gemak een narcist en spreken we over hij/hem. Volgens officiële cijfers uit The Handbook of Narcissism and Narcissistic Personality Disorder blijkt namelijk dat bij 7,7% van de mannen een narcistische persoonlijkheidsstoornis is aangetroffen, tegenover 4,8% van de vrouwen. Maar weet dus dat het om zowel mannen als vrouwen gaat.

Soorten narcisten

Mensen met NPD (narcistische persoonlijkheidsstoornis) hebben een patroon van grandiose gedachten en gedrag, een constante behoefte aan bewondering en een gebrek aan empathie voor anderen. Sommigen beschrijven verschillende “typen” narcisten, zoals de overtuigende narcist, de ondermijnende narcist, en de maligne narcist, maar deze categorisaties zijn niet wetenschappelijk bewezen en kunnen niet worden gebruikt om een ​​diagnose te stellen. Toch zien we steeds vaker dat mensen met NPD ingedeeld kunnen worden in verschillende soorten narcisten. Dit wordt bevestigd door diverse auteurs, therapeuten, psychologen en narcisme coaches.

Overeenkomsten verschillende soorten narcisten

Om te beginnen eerst de overeenkomsten, want ook al zijn narcisten in te delen in zes typen, ze hebben allemaal deze kenmerken:

• Een kloof tussen de manier waarop men zichzelf ziet en hoe men zich gedraagt.
• In meer of mindere mate grootheidswaanzin; ze vinden zichzelf beter, leuker en interessanter dan anderen.
• Egoïstisch; de narcist is op zichzelf gericht en profiteert graag van anderen.
• Weinig tot geen echte of langdurige vriendschappen, mede door de constante focus op (de jacht op) een liefdespartner.
• Niet echt een track record qua prestaties of successen, maar hier hebben ze zelf allerlei redenen voor bedacht (en het ligt nooit aan hen).
• Neemt het niet zo nauw met de waarheid.
• Is manipulatief en bespeelt mensen.
• Verstrengeling & isolatie; hij zuigt je in een relatie en wilt alles samen doen, maar zondert je langzaam van familie en vrienden af (wij tegen de wereld).

Overlap in verschillende soorten narcisten

Verderop in het artikel volgt een uitgebreide beschrijving van de verschillende soorten narcisten, maar houd in elk geval in gedachten dat er vaak een overlap is tussen de verschillende typen. Zo kan iemand somatische kenmerken hebben, evenals kenmerken van de openlijke narcist. In de meeste gevallen herken je iets van alle soorten in een persoon, maar kun je bij één soort de meeste boxjes afvinken.

| Lees ook: Relatie met een narcist; red flags, kenmerken, relatiefases en meer |

6 soorten narcisten in het kort:

In het kort zijn dit ze, maar ik raad je zeker aan om verder te lezen:

1. Somatische narcist: gebruikt seks & zijn uiterlijk om je te manipuleren
2. Openlijke narcist: draait om superieuriteit
3. Verborgen narcist: gebruikt eigen kwetsbaarheid en trauma’s
4. Antagonistische narcist: profiteert, misbruikt, kleineert en controleert
5. Filantropische narcist: doet zich voor als weldoener of martelaar
6. Kwaadaardige narcist: extreem sadistisch en paranoïde

1. Somatische narcist (somatic narcissist)

Om te beginnen eerst een opsomming van de kenmerken van dit type narcist:

• Uiterlijk is erg belangrijk voor dit type narcist; met zijn uiterlijk weet hij mensen voor zich te winnen. en aan zich te binden. Hij is daarom ook veel met zijn uiterlijk bezig (ijdel, traint veel).
• Kleding & haar zijn ook erg belangrijk voor hem, hij heeft een voorkeur voor een bepaalde stijl en kleedt zich hier ook naar (passend bij zijn zelfbedachte imago).
• De somatische narcist wil graag jeugdig overkomen, zoekt vaak bevestiging bij jongere vrouwen.
• Health freaks en/of hypochonders.
• Hyper seksueel, maar niet per se egoïstisch in bed. Juist ook erg op de vrouw gericht om haar het gevoel te geven dat ze de allerbeste bedpartner ooit heeft.
• Heeft veel bedpartners (gehad) en heeft geen moeite met casual seks.
• Heeft weinig op met voorbehoedsmiddelen.
• Heeft vaak al seks tijdens de eerste (of tweede) date.
• Haalt zelden vervulling uit seks met één partner, heeft daarom vaak meerdere bedpartners tegelijkertijd.
• Neigt naar, of is, pornoverslaafd.
• Voorkeur voor sexual challenges en ‘verboden’ seks: de jacht op de getrouwde vrouw, een maagd, de beste vriendin van hun partner, de aangetrouwde nicht, de oppas van zijn kinderen, vrouwen met een groot leeftijdsverschil (veel jonger, maar ook veel ouder). Maar denk ook aan de narcist die de eerste wil zijn om een vrouw te penetreren als ze al lang geen seks meer heeft gehad, of seks willen hebben met een vrouw met obesitas – gewoon om te weten hoe het is. Helaas ook seksuele interacties die ethisch gezien niet verantwoord zijn; leraar – student, healer – cliënt, stiefvader – stiefdochter, personal trainer – klant, coach – coachee, maar bijvoorbeeld ook seks met zowel moeder als dochter (die dit niet van elkaar weten).
• Seks & drugs gaan hand in hand; mensen die aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD) leiden zijn bovengemiddeld gevoelig voor verslavingen. Allerlei soorten verslavingen overigens, afgezien van het feit dat de stoornis zelf vaak óók als een verslaving (aan bewondering) wordt omschreven. Drugs hebben een invloed op de seksualiteit. Soms wordt het seksuele verlangen verlengt, ervaart men een intenser orgasme en is de seksuele bevrediging hoger. Zonder enige gene worden drugs erbij gehaald om het leuker te maken in bed; MDMA, GHB of andere lustopwekkende en geestverruimende middelen.
• Zoekt de randjes op en kan zelfs roekeloos zijn: niet alleen vreemdgaan dus, maar ook betrapt kunnen worden tijdens seks (soms zelfs door de eigen partner die vlakbij is), choking of BDSM, met de focus op D (dominantie) en S – sadisme, erotisch plezier beleven aan pijn.

| Lees ook: Seks met een narcist; their choice of drugs |

Relatie met een somatische narcist

• Gebruikt seks als wapen: tijdens seks komen verschillende stofjes vrij die kunnen bijdragen aan emotionele binding; oxytocine (knuffelhormoon), dopamine (speelt een rol bij beloning & motivatie – zorgt voor verbondenheid) en serotonine (speelt een rol in het beheersen van stemmingen en kan bijdragen aan gevoelens van tevredenheid en welzijn). De somatische narcist zet seks bewust in om je snel aan hem te binden. Maar het tegenovergestelde gebeurt ook; hij weigert of ontneemt seks van je en gebruikt het als controlemiddel, waardoor jij het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent of dat je seks moet ‘verdienen’.
• Pathologische vreemdgangers; door hun grote behoefte aan bevestiging via looks en drang naar seksuele uitspattingen, is dit type narcist van alle soorten narcisten het minst trouw in een relatie.
• Daagt jou uit om steeds meer grenzen te verleggen op seksueel vlak; dingen die je eigenlijk niet wilt, maar toch doet om hem te pleasen.
• Vergelijkt je bedprestaties met exen en voormalig scharrels

2. Openlijke (grandioze) narcist (covert narcissist)

De openlijke narcist weet dat hij een narcist is en doet weinig moeite om dit te verbergen:

• Grandioos narcisme: extravert, arrogant, gerechtigd en zonder empathie.
• Fantaseren over roem & succes: dit type narcist heeft grootste plannen, denkt dat hij verder is dan anderen en eigenlijk alles beter weet. Mogelijke concurrenten zijn er niet of die hebben ‘mazzel’ gehad dat ze zo ver zijn gekomen, maar uiteindelijk gaan zij de wereld veroveren en niemand anders.
• Overdrijven hun eigen capaciteiten, prestaties en intelligentie.
• Heeft allerlei excuses waardoor hij tot op heden nog geen succes of faam behaald heeft; het ligt aan zijn jeugd, zijn ouders, ex-vrouw, zijn vorige werkgever – you name it, maar nooit aan hem.
• Praat veel en met name over zichzelf.
• Komt soms zelfs openlijk voor narcisme uit en is daar trots op.

Relatiekenmerken openlijke (grandioze) narcist

Een relatie met een grandioze narcist kenmerkt zich door:

• Bewondering, bevestiging en lof zijn voorwaarden voor elke vorm van relatie met een openlijke narcist. De openlijke narcist zal je in een relatie nadrukkelijk laten weten dat hij geprezen moet worden.
• De openlijke narcist zal je zelfs instrueren op manieren waarop ze het liefst geprezen worden.
• Verbaal en emotioneel misbruik zijn vaak middelen die de openlijke narcist gebruikt om relaties aan te gaan en te behouden.
• Aantrekken en afstoten zijn onderdeel van de relatie met dit soort narcist. Het begin van de relatie kenmerkt zich vaak door lovebombing; een tactiek waarbij jij als partner veelvuldig wordt geprezen. Jullie zijn soulmates of ervaren een zielsconnectie en de relatie is meant to be. Maar als hij je daar heeft waar hij je wil hebben, volgt de devaluatie fase (afstoten). Deze vermoeiende uitputtingsslag blijft zich keer op keer herhalen tot de final discard komt. Dan ben je niet meer nodig, omdat er een vervanger is (in zijn ogen een ‘upgrade’).

3. Verborgen narcist (covert narcissist)

De verborgen narcist stelt zich kwetsbaar of als slachtoffer op en gebruikt dit om mensen te manipuleren:

• Verborgen narcist: de kwetsbare narcist, kan verlegen, bescheiden en heel charmant overkomen.
• Vergelijkbaar met de openlijke narcist, maar ze verbergen veel van de typische kenmerken. Zo koesteren ze stilletjes wrok om alles wat in hun leven niet gelukt is, zoals het gebrek aan status, financiële successen en aanzien.
• Hunkeren ook naar bewondering, roem en bevestiging.
• Alle narcisten zijn diep vanbinnen onzeker en eenzaam. NPD is een persoonlijkheidsstoornis dat ontstaan is door een hechtingstrauma. Maar de verborgen narcist heeft vergeleken met de andere soorten narcisten een nog lager zelfbeeld en ervaren meer stemmingswisselingen, angst, depressie en schaamte.
• Erg op zichzelf gericht, maar bang om niet genoeg te zijn.
• Overgevoelig voor kritiek.
• Ze kunnen slecht met stress omgaan en worden daardoor snel geïrriteerd, woedend of (verbaal) agressief worden.
• Het zijn job hoppers, omdat ze altijd dingen proberen te doen die indruk op anderen zullen maken, in plaats van hun eigen passie of talent te volgen.

| Lees ook: Geen gevoel meer tijdens seks na relatie met een narcist |

Relatie met een verborgen narcist

Een relatie met de verborgen of covert narcist ziet er zo uit:

• Een kei in projecteren: alle onzekerheden, angsten en frustraties worden op jou als partner geprojecteerd.
• Ze liegen of gaslighten om jou te manipuleren.
• Verwarring is het gevolg; het ene moment is de verborgen narcist uplifting & loving, het andere moment gaat hij minachtend met je gevoelens om. Maar oh wee als je daar iets van vindt of over zegt, want hij kan er niks aan doen door zijn traumatische jeugd.
• De verborgen narcist stelt zich in een relatie op als slachtoffer, gaat er daardoor vanuit dat hij met een hoop dingen kan wegkomen en verwacht ook nog verzorgd te worden.
• Soms doet je partner, de verborgen narcist, alsof hij iets aardigs voor je doet. Maar in werkelijkheid dient het hem. Verborgen narcisten zijn meesterbreinen om al hun behoeften in één keer te dekken. Overtuigend als hij is, heb je ineens een nieuwe auto voor de deur staan, allerlei hippe gadgets in huis of crypto’s aangekocht. Wellicht is er plots een vakantie op een tropisch oord geboekt. Door hem gekocht of geregeld, maar met jouw geld, allemaal omdat jij (lees: hij) het zo nodig hebt.

4. Antagonistische narcist

Dit is een van de extremere vormen van narcisme. Pas goed op als je met een antagonistische narcist te maken hebt:

• Veel overeenkomsten met de openlijke narcist, maar extremer en meer gericht op rivaliteit en competitie.
• Ze moeten altijd in het middelpunt van de belangstelling staan.
• Extreem arrogant en behoorlijk egoïstisch.
• Ze hebben er geen probleem mee om mensen uit te buiten voor hun eigen gewin, omdat ze vinden dat ze hier ‘recht op hebben’.
• Maakt in meer of mindere mate bewust misbruik van anderen; is een profiteur, soms zelfs een regelrechte oplichter. Dit in allerlei gradaties, denk aan misleidende advertenties en geld aftroggelen via Marktplaats, een werkgever voor de gek houden met declarabele uren. Of liegen over werk dat wel/niet gedaan is. Tot aan winkeldiefstal, geld stelen van familie of jou allerlei investeringen laten doen.
• Is snel ontvlambaar en maakt geregeld ruzie: dit kan variëren van woordenwisselingen met wildvreemden op straat en irritaties met kassières of collega’s. Tot verbaal agressieve ruzies met ex-partners of grove stampei met zijn eigen ouders.
• Is slecht van vertrouwen (zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten).

Relatiekenmerken antagonistische narcist

Een relatie met een antagonistische narcist is geen pretje:

• Profiteert van jou als partner op allerlei manieren en heeft je hiervoor misschien zelfs uitgekozen; financiële middelen, roem of status waar hij van kan profiteren, je (ruime) woning waar hij graag intrekt, je baan die hem kan dienen of een netwerk dat hem verder helpt.
• Voortdurende kritiek en kleineren van de partner, maar uiteraard pas na de lovebombing fase
• Overmatige vraag naar aandacht en controle, vooral als je iets voor jezelf wil doen. Ben je een avondje op stap met vriendinnen? Geheid dat je dan gedoe met hem krijgt. Alleen op vakantie? Hij laat je geen dag met rust.
• Manipulatie en uitbuiting voor persoonlijk gewin.
• Ze misbruiken je fysiek (zie kenmerken van de somatische narcist bij punt 1), mentaal, emotioneel (gaslighting) en spiritueel.

| Lees ook: Mentale schade, fysieke klachten en ziekten na toxische relatie |

5. Filantropische narcist (communal narcissist)

Dit type narcist is soms moeilijk om te herkennen, omdat ze zelf er heilig van overtuigd zijn wereldverbeteraars te zijn:

• Dit is echt een wolf in schaapskleren.
• Deze narcist omschrijft zichzelf als empathisch en genereus.
• Hij ziet zichzelf als altruïstisch. Hij wil gezien worden als betrouwbaar en ondersteunend en valideert zichzelf door de ‘meest gevende’ te zijn.
• Extreme toewijding aan specifieke goede doelen of het helpen van mensen: hun toewijding kan ertoe leiden dat ze mensen een beter leven geven of dat ze met hun toewijding zelfs de wereld kunnen ‘redden’.
• Dit type narcist heeft het vaak over het hebben van een missie of een roeping; al het andere is onbeduidend of beschouwd hij als egoïstisch.
• Komt graag over als een martelaar: ze zullen mensen bespotten of kleineren die niet dezelfde martelaar achtige interesses delen (d.w.z. als hij veganist is, kan hij uithalen naar mensen die vlees eten. Of ze kunnen rijke mensen verafschuwen die niet het grootste deel van hun vermogen schenken).
• Gelooft dat hij ergens de beste in is, alleen heeft hij geen bewijs om deze bewering te onderbouwen (en anderen zijn het er misschien heftig mee oneens).
• Reageert sterk op dingen die hij als oneerlijk beschouwd. In werkelijkheid is dit soort narcist tamelijk hypocriet, aangezien hij zich vooral richt op het voorzien in hun eigen behoeften.

Relatiekenmerken filantropische narcist

Ook in een relatie met dit type narcist ben je nooit de enige:

• Dit type narcist noem ik ook wel eens een sekteleider. Hij verzamelt namelijk gelijkgestemde vrouwen om zich heen die als groep sterk geloven dat ze superieur zijn aan anderen. Zij zijn ‘verder’ dan anderen; slimmer, spiritueler of rijker. Overigens kennen deze vrouwen elkaar lang niet altijd. Maar met iedereen van de groep voelt hij een bijzondere connectie en/of een gedeelde missie. Deze connectie wordt zo geportretteerd alsof elke vrouw een bedreiging is voor de eigen partner.
• Deze narcisten lijken in het openbaar aardig, maar in interpersoonlijke relaties kunnen ze egocentrisch en ongevoelig zijn. Ze lijken thuis heel anders te zijn dan in het openbaar, wat leidt tot leed voor de mensen dichtbij hen.
• Dit type narcist wil jou meenemen op zijn levensmissie om de mensheid of de wereld te redden, maar als dit niet lukt zal hij je veroordelen en kleineren.
• Alles wat jij tot op heden bereikt hebt, stelt in zijn ogen niets voor. Dit omdat het de wereld niet mooier heeft gemaakt, ook heeft het niks bijgedragen aan het wellbeing van de mens.

6. Kwaadaardige narcist (malignant narcissist)

Ren zo hard als je kunt mocht je ooit dit soort narcist tegenkomen:

• Dit is de extreme en meer ernstige vorm en verstoort alle relaties om zich heen.
• Veel seriemoordenaars kunnen worden geclassificeerd met een officiële diagnose van kwaadaardige narcist. Ze hebben geen schuldgevoelens wanneer ze zich destructief gedragen tegenover andere mensen.
• Kwaadaardig narcisme kan ook verschijnen als paranoïde.
• Hij voel zich superieur aan anderen en heeft een sterke behoefte aan lof en om boven anderen verheven te worden.
• Hij mist empathie voor anderen en exploiteert mensen om in hun behoeften te voorzien.
• Hij is impulsief, prikkelbaar, roekeloos en wraakzuchtig.

Relatie met een kwaadaardige narcist

Simpel gezegd is een relatie met een kwaadaardige narcist:

• Niet te doen; een relatie met een kwaadaardige narcist is gevaarlijk in allerlei opzichten en soms zelfs levensbedreigend
• Verbaal en fysiek geweld zijn geen uitzondering.
• Hij haalt plezier uit het pijnigen van anderen en jij staat het dichtstbij, dus je gaat hoe dan ook pijn ervaren.
• Dit type narcist is heel paranoïde; hij vertrouwt niemand, iedereen is tegen hem. Jij als partner kunt hierdoor geen eigen leven leiden, hij zoekt overal iets achter en is constant uit op wraak.

Loskomen van narcistische partner: 1 op 1 coaching van expert

Omdat er zoveel typen narcisten zijn en iedere narcist zijn of haar eigen manipulatieve trucjes heeft, kan het soms lastig zijn het te herkennen. En nog moeilijker; er van loskomen! Informatie verzamelen en kennis opdoen is dan ook niet voldoende. Daarom werkt Vidya samen met Lot Anne. Lot heeft zelf in een toxische relatie met een narcist gezeten en heeft na een studie psychologie een jarenlange transformatie ondergaan. Met haar 1 op 1 coaching helpt ze jou ook los te komen van narcisme.

Het 1:1 LOS met Lot programma bestaat uit:

• 3 maanden toegang tot het LOS met LOT programma.
• Zes 1-op-1 coach video calls
• 1 x 90 minuten kick-off coach call + 5 x 60 minuten coach call.
• Iedere twee weken een persoonlijke huiswerkopdracht, helemaal afgestemd op jouw persoonlijke situatie.
• Een directe lijn met narcisme coach Lot: 6 incheck-mails. Je deelt dan simpelweg de situatie of jouw directe uitdaging met haar. Je ontvangt vervolgens binnen 48 uur een voice-audio van haar.
• Optie tot een buddy. Gedurende dit programma mag jij aan mij aangeven of (en dat) je open staat voor een ‘buddy’. Een buddy is een ‘lot’-genoot die hetzelfde meemaakt of heeft meegemaakt als jij.

Alleen bij Vidya krijg je 5% korting op het 1:1 LOS met Lot programma. Gebruik bij het afrekenen de code: Vidya05. Vraag hier de match call aan om te achterhalen of het iets voor jou is: Match-call vragenlijst – hele pagina – Narcismecoach – Online trainingen en coaching na een narcistische relatie – Online Programma’s Narcisme | Lot Anne

Boeken over narcisten

Er zijn verschillende interessante boeken over de narcist an sich en over narcisme als persoonlijkheidsstoornis. De boeken waar ik zelf veel aan heb gehad deel ik hieronder met je. Klik op de afbeelding om meer info over het boek te verkrijgen.

Boek over narcistisch misbruik in de liefde

Dit boek is een stuk specifieker. Hoe ga je om met narcistisch misbruik in de liefde? Mjon van Oers is narcisme expert en geeft hier antwoord op. En dat niet alleen; in haar boek geeft ze ook nog antwoord op 50 andere herkenbare vragen. De 50 vragen gaan onder andere in op kenmerken van narcisme, het gedrag van een narcist, jouw eigen aandeel en wat je kunt doen om je leven weer op orde te krijgen na narcistisch misbruik in de liefde. Je kunt het boek hier aanschaffen: Narcistisch misbruik in de liefde.

Trauma bonding

Trauma bonding is altijd de onderliggende oorzaak bij dit soort giftige relaties. Een narcist en empaat worden op magische wijze naar elkaar toegetrokken, waarbij de narcist jouw reeds aanwezig wond en niet geheelde pijn blijft voeden. Misschien twijfel je of jouw partner een narcist is, maar je voelt wel dat de relatie ongezond is. Daarom bieden we om twijfels weg te nemen en meer duidelijkheid te geven de gratis trauma bonding checklist aan. Deze kun je hier downloaden: Trauma Bonding Checklist – Vidya Shop.

We hebben ook een Facebook groep waar je lotgenoten kunt ontmoeten om met elkaar ervaringen uit te wisselen. Het doel is om samen te delen & helen. De groep is privé en de inhoud alleen zichtbaar voor deelnemers uit de groep: Trauma Bonding – samen helen & delen.

Volg je ons al?

Volg je ons al op social media? We zouden het enorm waarderen als je ons bereik helpt te vergroten. Op Instagram en Facebook delen we dagelijks inspiratie, quotes en meer, maar let op: hier moet je waarschijnlijk vanaf dit jaar € 11 euro lidmaatschap voor gaan betalen. Zie dit artikel. Telegram daarentegen is en blijft gratis. Hier is ook geen sprake van censuur, dus kunnen we op Telegram ongegeneerd praten over tantra, seks, plantmedicijnen en alternatieve geneeswijzen & healings zonder warnings te krijgen van zogenaamde fact checkers of plotseling verwijderde berichten. We zouden het enorm waarderen als je ons op alle drie de kanalen volgt zodat we zoveel mogelijk mensen bewuster mogen maken. Thanks for the support! 

Dit artikel bevat commerciële links van partners waar wij mee samenwerken. Dit zijn enkel producten en diensten die op onze doelgroep aansluiten, die we zelf getest hebben en waar we in geloven.